Saray faşizmin Turancı hayallerle aktif bir şekilde desteklediği Bakü
yönetimi uzun yıllar Ermenilerin egemenliğinde olan Dağlık Karabağ 3 yıl
öncesinde Azerbeycan’ın Dağlık Karabağ’a yönelik başlatmış olduğu işgal
savaşının ardında, Ermeni yönetimi emperyalistlerinde dayatmasıyla, Dağlık
Karabağ’ı Azerbaycan yönetimine bırakmıştı. Nüfus olarak Ermenilerin ağırlıkta
olduğu Dağlık Karabağ’da Bakü yönetiminin ırkçı faşist saldırıları nedeniyle
Ermenilerin önemli bölümü Ermenistan topraklarına göçmen zorunda kaldı. Küçük
bir azınlık ise Dağlık Karabağı terketmedi. Ermenilerin kontrolündeki
topraklarda, 9 Eylül’de “cumhurbaşkanlığı seçimi” yapıldı. Bir kaç
küçük alanda toplamış olan ve ırkçı faşist sadırılara karşı silahlanmış olan
Ermenileri tümden Dağlık Karabağdan atmayı hedefleyen Bakü yönetimi, son olarak
Hocavent ili Ahmetbeyli-Fuzuli-Şuşa kara yolunda Azerbaycan devlet kurumuna ait
kamyon mayına bastı ve 2 kişi hayatını kaybetti. Olay yerine giden polis
aracının başka bir mayına basması sonucu 4 polis hayatını kaybetti. Bunu bahane
yapan Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Karabağ’da anayasal yapıyı yeniden tesis
etmek adına Ermenilere yönelik “yerel antiterör önlemleri” adı
altında etnik temizlik başlattı.
Nitekim, Azerbaycan 19 Eylül 2023 tarihinde
Dağlık Karabağ bölgesinde askeri operasyona başlattığını açıkladı. Operasyon
ikinci gününe girerken Bakü yönetimi ‘müdahalenin’ Dağlık Karbağdaki direnene
Ermeniler teslim olana dek süreceğini duyurdu. Operasyon ikinci gününde
sürerken Rus basını, Karabağ’daki Ermeni silahlı güçlerin silah bırakma kararı
aldığını duyurdu.
Dağlık Karabağ yetkililerine göre şu ana dek
çatışmalarda 25 kişi öldü, 80’den fazla kişi ise yaralandı.
AZERBAYCAN-ERMENİSTAN ARASINDAKİ SAVAŞ NASIL
BAŞLAMIŞTI?
1922 yılında kurulan Sovyetler Birliği’nin
bir parçası olan Azerbaycan ve Ermenistan’ın,1989 yılında birliğin dağılmasının
ardından bağımsızlıklarını ilan etmesiyle iki ülkenin de hak iddia ettiği
Dağlık Karabağ bölgesinde topyekün bir savaş başladı.
Savaşta on binlerce kişi öldü, 1 milyondan
fazla kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı.
İlk Dağlık Karabağ Savaşı 1994’te ilan
edilen ateşkesle son bulurken Ermeni güçleri Dağlık Karabağ ve çevresindeki
bölgelerde kontrolü ele geçirdi.
Anlaşma uyarınca Dağlık Karabağ,
Azerbaycan’ın parçası olarak kaldı. Ancak bölge o zamandan bu yana büyük oranda
Ermenilerce Dağlık Karabağ Cumhuriyeti tarafından yönetildi. Ermenistan
hükümeti uluslararası toplumun tanımadığı bu devleti destekledi.
Dağlık Karabağ’da 1994’te ilan edilen
ateşkesten bu yana istikrarsızlık sürerken 1990’ların başından bu yana yaşanan
en büyük çatışma 2020 yılında yaşandı ve 6 hafta sürdü.
Savaş Kasım 2020’de buldu; Azerbaycan ve
Ermenistan, Rusya’nın arabuluculuğunda yürütülen müzakerelerin ardından Dağlık
Karabağ’ın Azerbaycan’a verilmesiyle “barış anlaşması” imzaladı.
Anlaşma, Ermeni güçlerinin Dağlık Karabağ
çevresindeki bölgelerden çekilmelerini ve daha küçük bir alanda varlık
göstermelerini öngörüyordu. Ancak bölgedeki Ermeni güçleri Bakü yönetiminin
zoraki dayatmasına karşı çıkarak kadim topraklarını terketmek istemeyerek
direniş yolunu seçtiler.