Kürtlere ait değerleri,
mahalle isimlerini yok etmeye çalışan kayyumlar bu kez Kürt şair Cegerxwîn’in
büstünü hedef aldı
Batman Belediyesi kayyumu, Kine Em Parkı’nda bulunan Kürt Şair ve yazar
Cegerxwîn’in büstünü kaldırdı.
Batman Belediyesi tarafından 2007 yılında Fatih Mahallesi’nde bulunan Kine Em
Parkı’na yerleştirdiği Kürt Şair-Yazar Cegerxwîn’in büstü kayyum tarafından
kaldırıldı. Büst 23 Mart 2014 yılında da kimliği belirsiz kişilerce yerinden
sökülmüştü.
Kayyum protesto edildi: Şark Islahat Planı’nın güncellenmiş hali
Halkların Demokratik Partisi (HDP), Kürt yazar ve şair Cegerxwîn’in Kine Em
Parkı’nda bulunan büstünün kaldırılmasına tepki gösterdi. HDP Batman İl Örgütü
binası önünde yapılan açıklamaya, görevden alınarak yerlerine kayyım atanan
Batman Belediyesi Eşbaşkanları Songül Korkmaz ve Mehmet Demir, Tevgera Jinên
Azad (TJA), Barış Anneleri Meclisi, HDP İl Örgütü temsilcileri ve çok sayıda
yurttaş katıldı. Burada konuşan Demir, kayyumun ulus devlet paradigmasına
dayanan homojen ulus yaratmayı amaçlayan Şark Islahat Planı çerçevesinde
Kürtlerin değerlerine saldırı gerçekleştirdiğini belirtti.
Eşbaşkan Songül Korkmaz ise, konuya dair hazırlanan basın metnini okudu.
Korkmaz, “Kayyım tek dil, tek din, tek ulus paradigmasına dayalı faşist ulus
devlet anlayışına karşı, demokratik ulus paradigmasını benimseyen çok dilliliği
ve kültürel farklılığı zenginlik olarak gören, farklı etnisiteleri tanıyan ve
savunan HDP Belediyeciliğini ortadan kaldıran faşist bir rejimdir. Başta
Kürtlerin olmak üzere diğer halkların tarih, kültür ve hafıza kırımıdır.
Demokratik Yerel Yönetimler üzerinden yaşam bulan Kürt folklorunu, kültürünü,
tarihini, sanatını, dilini, aydınlarını, öncülerini, kahramanlarını toplumsal
hafızadan silmeyi unutturmayı amaçlayan bir sistemdir” dedi.
‘Faşist anlayış’
AKP-MHP iktidarının Kürtlere karşı hayata geçirdiği bu rejimin gasp edici ve
düşmanca ilişkinin açık bir göstergesi olduğunu dile getiren Korkmaz, “Bu
bağlamda kayyum atamalarını, belediye ve irade gasplarını anlık, sadece bugüne
ait bir uygulama olarak görmemekteyiz. Uygulamaların arka planı son derece
ideolojik, tarihsel ve uzun erimlidir. Kürt halkına yönelik geleneksel bir
politikanın devamıdır. Bu faşist anlayış, Kürt aydın ve şahsiyetlerinin heykel
ve büstlerine zarar vererek ve ortadan kaldırarak tahammülsüzlüğünü
göstermektedir” diye konuştu.
Kürtlerin değerlerine gerçekleştirilen saldırıların artığına dikkat çeken
Korkmaz, şunları söyledi: “Dün Doğu Beyazıt’ta Ahmede Xane’nın heykelini
parçalayarak kaldıran, Siirt’te Celadet Ali Bedirxan ismini taşıyan kütüphaneyi
yıkarak gösteren anlayış, bugün Batman’da Kine Em Parkında ki Cegerxwin’in
büstünü kaldırarak kendini göstermektedir. Kürt aydınlarının ismini taşıyan
cadde, sokak ve parkların isimleri değiştirilirken Batman parklarına Karabağ
ismi verilmektedir. Diyarbakır parklarına Devlet Bahçeli ismi verilmeye çalışılabilmektedir.”
Kürtçe konser ve Kürtçe tiyatro yasaklarına
Açıklamada Kürtçe konser ve Kürtçe tiyatro yasaklarına dikkat çekildi: “Bu
tahammülsüzlük öyle bir safhaya ulaştırılmıştır ki Kürtçe konser ve Kürtçe
tiyatro gösterilerine Türkiye’nin her yerinde izin verilmemektedir. Kayyum
belediyelerinde Kürt folkloru, Kürt kültürü, Kürt dili ile ilgili çalışmalara
izin verilmemektedir. Kısacası Kürde ait her şeyi yok eden, bir hafıza kırımı
ve değersizleştirmeyi dayatan Şark Islahat Planının güncellenmiş hali olan bir
faşist anlayışla karşı karşıyayız. Bu anlayışı kınıyoruz. Bu anlayışı, bedeli
ne olursa olsun asla kabul etmeyeceğiz. Ona karşı mücadele etmeye ısrarlı ve
kararlı bir şekilde devam edeceğiz. Batman kayyumuna çağrımızdır. Kürt şairi ve
aydını olan Cegerxwîn’in kaldırılan büstünü ivedilikle yerine konulmasını talep
ediyoruz. Halkımızı bu hürmetsizliğe karşı duyarlı olmaya çağırıyoruz.”
Cegerxwîn kimdir?
Cegerxwîn’ın asıl adı Şêxmus Hesen idi. Kürt tarihçi, yazar ve şair Cegerxwîn,
1903 yılında Mardin’de dünyaya geldi. Çocuk yaşlarında anne ve babasını
kaybeden Cegerxwîn, ablasının yanına yerleşmiştir. Ablası ve eniştesi zor
zamanlardan geçtiği için para bulamamışlar, Cegerxwîn’e yeteri kadar
bakamamışlardı. Bu nedenle de bulundukları yerdeki şeyh ve ağaların yanına
giden ablası, Cegerxwîn’i bir ırgat olarak onların yanında vermişti.
Ablasının yanında kaldığı müddetçe şeyh ve ağaların yanında ırgat ve çobanlık
görevi gören Cegerxwîn, 1914 yılında başlayan I. Dünya Savaşı nedeniyle
ailesiyle beraber Suriye’nin Amude şehrine göç etti. Göçtükleri Amude şehrinde
de yoksulluktan kurtulamayan Cegerxwîn, orda da ırgatlığa devam etti.
Ailesinin tüm yükünü üstlenen Cegerxwîn, bir yandan çalışırken diğer yandan
medrese çıkışlarında feqîlerden birşeyler öğrenmeye çalışır. Feqiler sayesinde
okuma yazmasını geliştirir. Medreselere kendini kabul ettirmek için çok uğraşan
Cegerxwîn sonunda bir medreseye yerleşir ve 9-10 yıllık eğitim sonunda icazeti
alır ve Suriye’nin Qamışlo şehrinde imamlığa başlar.
İmam olarak çalışmaya başladıktan sonra birçok Kürt köyünü gezen Cegerwxîn’in
fikirsel dönüşümü başlar. 1925 yılında başlayan Şeyh Sait ayaklanmasından sonra
birçok Kürt aydın Türkiye’den Suriye’ye geçmiştir. Cegerxwîn bu aydınlarla
tanışma fırsatı bulur ve kısa bir süre sonra Kürt aydınlar tarafından kurulan
Xoybûn örgütüne katılır. Aynı zamanda Bedirxan kardeşlerin kurduğu Hawar
dergisinde de çalışmaya başlar.1947de Cim û Gulperî adlı ilk eserini çıkarır.
Daha sonra toplam 8 divanı çıkan Cegerxwîn Kürt edebiyatında önemli bir yer
edinir. Cegerxwîn, Kürt tarihi, Kürt dili ve Kürt folkloru alanında da önemli
eseler vermiştir.
Maddi zorluklar nedeniyle zaman zaman imamlık mesleğini sürdürse de asıl olarak
Kürtlere modernliği aşılamaya çalışmış, Kürt çocuklarına modern eğitim vermek
istemiştir. Suriye’de açılan bir okulda çocuklara eğitim vermişse de çok
geçmeden bu okul kapatılmıştır.
Eğitimine medresede başlayıp imam olarak mezun olsa da Cegerxwîn’in zamanla
dünya görüşü ciddi anlamda değişir. Suriye’de uzun yıllar komünistlerle
birlikte çalışan Cegerxwîn, sol düşünceye ilgi duymuş. Zamanla sosyalizmi iyice
benimseyen yazar, eserlerinde sosyalist düşünceyi işlemiş.
Daha sonra Bağdat Üniversitesi’nde Kürtçe’nin Kurmancî lehçesinde dersler veren
yazar birçok Kürt kurumunun kurulmasına öncülük eder. Son dönemlerinde
Avrupa’ya geçerek İsveç’e yerleşen Cegerxwîn burada 1984 yılında hayata veda
etmiştir. Binlerce kişinin katıldığı İsveç’teki cenaze töreninin ardından
Suriye’de Toprağa verilmiş. Cegerxwîn’in mezarı Qamışlo’daki evinin
bahçesindedir.
Yeni yaşam