Halkın Birliği Devrimci Halkın Birliği
“Hiç bir sözümüz
umutsuzluk taşımayacak…
İnanacağız, inandıracağız…
Yaşadığımız cehennemin,
cennete dönüşeceğine!” [1]
Göze almayan, diyeti ödenmeyen cüretkârlıktan ari, tutkusuz bir filozof ile felsefenin mümkün
olamayacağından şüphem yok; Virginia Woolf’un, “Filozof kürkünü kaybeden; ama pirelerinden
kurtulandır,” ifadesindeki üzere!
Kaldı ki Prometheus filozofların ustasıyken; saçmalıklardan, zorbalardan korkmayıp, diz çökmeyen
filozofların söyledikleri ya da yazdıklarıyla değil, yaşadıkları ve yaşattıklarıyla betimlendiği de bir “sır”
değildir.
Kolay mı?
Felsefe “Anne bak kral çıplak” diye haykıran çocuğun cüretidir; harlı bir ateştir, ısrarlı tutkudur.
“Tutku” deyip geçmeyin: O, hayatın gücüdür.
Tutkusuz pes edersiniz. Onsuz harekete geçilmez.
Merak tutkunun ilk adımı; tutku(lar) ise rehberimizdir.
Tutku olmadan anlayabilmek imkânsızdır.
Tutkularının peşinden gitmeyenler bir şey yapmayı hayal edemeyenlerdir.
Tutku kıvılcımsa, tutkusuzluk sıradanlıktır. Çünkü tutku korkuyu kovabilen güçtür. Özgürlük
eyleminin yolunu açandır.
Yaptığınız şeye gerçekten inanmalısınız, bu konuda yeterince tutkulu olmalısınız: William
Godwin’in, “Hayal gücünün olmadığı yerde tutkudan bahsedilemez”…
Jacques Derrida’nın, “Gerçeğe susamışlık, insanlığın en soylu tutkusudur”…
Friedrich Hegel’in, “Dünyadaki büyük işlerin hiçbiri tutku olmadan gerçekleşmemiştir
Claude Adrien Helvetius’un, “Tutkuları olmayan her insanın içinde hiç bir eylem ilkesi veya
eylemde bulunma nedeni yoktur”…
Louis Althusser’in, “İşçi sınıfı uğruna çalışmak tutkusu. Bütüncül, ödünsüz ve elbette kısmen mitsel
tam bir tutku”… [2]
Franz Kafka’nın, “Hâlâ var olmayan bir şeye tutkuyla inanarak, onu yaratırız”…
Andrey Tarkovski’nin, “Tutkulu bir arzu duymadan bir insanın bir başkasını anlayabilmesi
imkânsızdır”…
Margaret Mead’ın, “Toplumsal değişim bireylerin tutkusundan gelir”…
Mark Twain’in, “Hayallerinizi, tutkularınızı küçümseyen ve yaşam ışığınızı azaltmak isteyenlerden
kişilerden mümkün mertebe uzak durun”…
Pablo Neruda’nın, “Ağır ağır ölür tutkudan ve duygulanımdan kaçanlar”…
Henry David Thoreau’nun, “Tutkularınızdan ve hayallerinizden vazgeçmeyin. Eğer vazgeçerseniz,
bedeniniz bu dünyada var olsa da, yaşamınız son bulur,” uyarılarındaki üzere!
Felsefe tam da bu tutkuyla kaimdir; dogmanın panzehiridir; Hannah Arendt’in, “Din kitlelere hitap
ederken, felsefe sadece bir avuç insana seslenir,” vurgusundaki üzere.
Felsefe tutkusu yanıtlar bulurken, dogma uydurur. Dogmatizm gerçeklerin üstünü örtme faaliyetidir.
Eleştiri yoksa, dogma vardır; Dogma insanları böler, kontrol eder, kandırır! [3]
Oysa cehaletle mücadele, bilgi ile felsefe ile olur; inanmanın değil, öğrenme tutkusunun
özgürlüğüdür; yaratmanın anlamını kavramaya çalışandır felsefe.
Soru(n)ları hastalık gibi ele alabilen her insan filozoftur. “Hayır, felsefe, felsefe öğretmenlerinin malı
değildir. ‘Her insan filozoftur’…” [4]
Felsefe hayret etmekle başlar. O evreni anlarken, değiştirmenin de yolunu açar. [5]
Felsefe dünyayı algılama, kavrama tarzıdır; soru(n)lara yanıt arar. Filozof ise, doyurulmaz bir
öğrenme arzusuna sahip olandır; ve ekler Percy Bysshe Shelley: “Şairler ve filozoflar, dünyanın kabul
edilmeyen yasa koyucularıdır.”
Felsefe bilimlerin atasıdır; her şeyde gerçeği arama çabasıdır.
Nesneleri sadece nesne olarak algılayan, kısacası her şeyi olduğu gibi, hayal gücünü
devreye katmadan yorumlayan kişiye filozof denilemez.
Eğer dogmalara biat ederseniz, felsefeye gereksinimiz yok demektir.
Felsefe soru(n)lara eğilmeye, onlar üzerinde “düşünme”ye davet eder; Immanuel Kant’ın,
“Felsefeden öğrenilebilecek tek bir şey vardır: Felsefe yapmak!” ifadesindeki üzere! [6]
14 Ocak 2024 12:35:42, İstanbul.
Temel Demirer
N O T L A R
[1] Mohsen Namjoo. [2] Louis Althusser, Gelecek Uzun Sürer, çev: İsmet Birkan, Can Yay., 1996, s.144. [3] “Nitekim Kilise kendi kendine sordu: Ceza olmadan mükâfat olur mu? Korku olmadan boyun eğme olur mu? Yinesordu: Şeytan olmadan Tanrı olur mu? Kötülük olmadan iyilik olur mu? Ve kilise, Cehennem tehdidinin Cennet vaadinden daha
etkili bir yöntem olduğuna karar verdi. O günden beri âlim ve kutsanmış papazları kötülüğün hüküm sürdüğü dipsiz uçurumdaki
ateş işkencesini haber vererek bizleri korkutuyorlar.” (Eduardo Galeano, Kucaklaşmanın Kitabı, çev: Nihal Yeğinobalı, Can Yay.,
1994.)
“Cehennem: 960 yılı civarında Hıristiyan misyonerler İskandinavya’yı istila edip Vikingleri tehdit ettiler: Eğer pagan
âdetlerini sürdürürseniz sonsuz ateşin yandığı cehenneme gidersiniz. Vikingler bu güzel haber için teşekkür ettiler. Zira onlar
soğuktan titriyorlardı, korkudan değil.” (Eduardo Galeano, Ve Günler Yürümeye Başladı, çev: Süleyman Doğru, Sel Yay., 2016.)
[4] Louis Althusser, Filozof Olmayanlar İçin Felsefeye Giriş, çev. İsmet Birkan, Can Yay., 2016, s.39. [5] “Somuttan soyuta ilerleyen düşünce doğru olması şartıyla ve Kant da diğer tüm filozoflar gibi doğru düşüncedenbahseder hakikâtten uzaklaşmaz, bilakis ona yaklaşır. Maddenin soyutlanması, bir doğa yasasının soyutlanması, değerin
soyutlanması, vb. kısaca tüm bilimsel doğru, ciddi, saçmalamayan soyutlamalar doğayı çok daha derin, doğru ve tam olarak
yansıtırlar. Canlı algıdan soyut düşünceye ve buradan pratiğe: hakikât bilmeye, nesnel gerçekliği bilmeye giden diyalektik yol işte
budur.” (V. İ. Lenin.)
[6] “Felsefeyi, filozofların, konferans salonlarının ve ders kitaplarının cenderesinden kurtaralım ve kitlelerin elindegüçlü bir silah hâline getirelim.” (Mao Zedung)