Saray faşizmin Turancı hayallerle aktif bir şekilde desteklediği Bakü
yönetimi uzun yıllar Ermenilerin egemenliğinde olan Dağlık Karabağ 3 yıl
öncesinde Azerbeycan’ın Dağlık Karabağ’a yönelik başlatmış olduğu işgal
savaşının ardında, Ermeni yönetimi emperyalistlerinde dayatmasıyla, Dağlık
Karabağ’ı Azerbaycan yönetimine bırakmıştı. Nüfus olarak Ermenilerin ağırlıkta
olduğu Dağlık Karabağ’da Bakü yönetiminin ırkçı faşist saldırıları nedeniyle
Ermenilerin önemli bölümü Ermenistan topraklarına göçmen zorunda kaldı. Küçük
bir azınlık ise Dağlık Karabağı terketmedi. Ermenilerin kontrolündeki
topraklarda, 9 Eylül’de “cumhurbaşkanlığı seçimi” yapıldı. Bir kaç
küçük alanda toplamış olan ve ırkçı faşist sadırılara karşı silahlanmış olan
Ermenileri tümden Dağlık Karabağdan atmayı hedefleyen Bakü yönetimi, son olarak
Hocavent ili Ahmetbeyli-Fuzuli-Şuşa kara yolunda Azerbaycan devlet kurumuna ait
kamyon mayına bastı ve 2 kişi hayatını kaybetti. Olay yerine giden polis
aracının başka bir mayına basması sonucu 4 polis hayatını kaybetti. Bunu bahane
yapan Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Karabağ’da anayasal yapıyı yeniden tesis
etmek adına Ermenilere yönelik “yerel antiterör önlemleri” adı
altında etnik temizlik başlattı.
Nitekim, Azerbaycan 19 Eylül 2023 tarihinde Dağlık Karabağ bölgesinde askeri
operasyona başlattığını açıkladı. Operasyon ikinci gününe girerken Bakü
yönetimi ‘müdahalenin’ Dağlık Karbağdaki direnene Ermeniler teslim olana dek
süreceğini duyurdu. Operasyon ikinci gününde sürerken Rus basını, Karabağ’daki
Ermeni silahlı güçlerin silah bırakma kararı aldığını duyurdu.
Dağlık Karabağ yetkililerine göre şu ana dek çatışmalarda 25 kişi öldü, 80’den
fazla kişi ise yaralandı.
AZERBAYCAN-ERMENİSTAN ARASINDAKİ SAVAŞ NASIL BAŞLAMIŞTI?
1922 yılında kurulan Sovyetler Birliği’nin bir parçası olan Azerbaycan ve
Ermenistan’ın,1989 yılında birliğin dağılmasının ardından bağımsızlıklarını
ilan etmesiyle iki ülkenin de hak iddia ettiği Dağlık Karabağ bölgesinde
topyekün bir savaş başladı.
Savaşta on binlerce kişi öldü, 1 milyondan fazla kişi evlerini terk etmek
zorunda kaldı.
İlk Dağlık Karabağ Savaşı 1994’te ilan edilen ateşkesle son bulurken Ermeni
güçleri Dağlık Karabağ ve çevresindeki bölgelerde kontrolü ele geçirdi.
Anlaşma uyarınca Dağlık Karabağ, Azerbaycan’ın parçası olarak kaldı. Ancak
bölge o zamandan bu yana büyük oranda Ermenilerce Dağlık Karabağ Cumhuriyeti
tarafından yönetildi. Ermenistan hükümeti uluslararası toplumun tanımadığı bu
devleti destekledi.
Dağlık Karabağ’da 1994’te ilan edilen ateşkesten bu yana istikrarsızlık
sürerken 1990’ların başından bu yana yaşanan en büyük çatışma 2020 yılında
yaşandı ve 6 hafta sürdü.
Savaş Kasım 2020’de buldu; Azerbaycan ve Ermenistan, Rusya’nın arabuluculuğunda
yürütülen müzakerelerin ardından Dağlık Karabağ’ın Azerbaycan’a verilmesiyle
“barış anlaşması” imzaladı.
Anlaşma, Ermeni güçlerinin Dağlık Karabağ çevresindeki bölgelerden çekilmelerini
ve daha küçük bir alanda varlık göstermelerini öngörüyordu. Ancak bölgedeki
Ermeni güçleri Bakü yönetiminin zoraki dayatmasına karşı çıkarak kadim
topraklarını terketmek istemeyerek direniş yolunu seçtiler.